Tadelakt – wodoodporny tynk dekoracyjny z Maroka

Tadelakt składa się przede wszystkim z wapna. By położyć tynk marokański, nie musimy sprowadzać wapna aż z Maroka. Można użyć przemysłowo produkowanego u nas wapna i dodać do niego niezbędne składniki (piasek o odpowiedniej gradacji, popiół drzewny lub pył marmurowy), możemy kupić także gotowe mieszanki do rozrobienia z wodą. I chociaż położenie tynku marokańskiego jest dużo bardziej skomplikowane od zwykłego tynku, to jednak warto go rozważyć w takich pomieszczeniach jak kuchnia czy łazienkach, gdzie z jednej strony ściana musi oddychać, a z drugiej trzeba ją dobrze zabezpieczyć przed wilgocią. Tabelakt idealnie sprawdzi się w miejscach szczególnie narażonych na działanie wody, np. ścianie przy prysznicu czy zlewozmywaku i umywalce. Struktura tynku marokańskiego bezpośrednio po wypolerowaniu przypomina kamień o wyjątkowo aksamitnym połysku, dzięki czemu nasze wnętrze będzie wyjątkowe. W najnowszych katalogach projektantów coraz częściej możemy spotkać aranżacje wnętrz z użyciem tadelaktu.

Dekoracyjny i zdrowy tadelakt

Tadelakt to nie tylko świetny sposób na ochronę przed wodą i wilgocią, ale również nieszablonowa dekoracja – tak intrygujące kamienne wykończenie nie sposób osiągnąć w inny sposób. Można przygotować powierzchnię gładką i błyszczącą jak lustro, można też wydobyć fakturę, załamania światła i różnice podkreślające organiczny wygląd. Naturalnie biały kolor tadelaktu umożliwia nadanie mu dowolnej barwy za pomocą pigmentów. Co ważne, tynk jest całkowicie naturalny, nie wydziela zatem szkodliwych substancji, które mogłyby być zagrożeniem dla osób przebywających w danym pomieszczeniu. Ma też właściwości dezynfekujące, dzięki którym nie pozwala na rozwijanie się grzybów. Tadelakt można układać na tynkach wapiennych i cementowo-wapiennych, a także na ścianach z betonu komórkowego, cegieł silikatowych, tynków glinianych, ale wymagają one pośredniej warstwy z tynku wapiennego lub z farby krzemionkowej drobnoziarnistej. Nie zaleca się nim tynkować płyt drewnianych i paździerzowych. Pielęgnacja tadelaktu polega na impregnacji całej powierzchni mydłem i jej polerowaniu – czynności te najlepiej powtarzać co mniej więcej 2 miesiące. Do czyszczenia zabrudzeń należy używać szmatki lub miękkiej gąbki nasączonej letnią wodą z dodatkiem szarego mydła, całość wyciera się do sucha. Zakazane jest stosowanie środków czyszczących używanych powszechnie do mycia zabrudzonych powierzchni.

Tadelakt – przygotowanie

Wapno jest materiałem drażniącym oczy, skórę i płuca, dlatego podczas pracy z nim należy używać maseczek przeciwpyłowych, okularów i rękawic ochronnych. Także powierzchnia pod tynk musi być odpowiednio przygotowana – powinna być chropowata, osuszona, oczyszczona z kurzu, plam, wolna od spękań. Suche tynki wapienne lub cementowo-wapienne należy zwilżyć wodą, by ta nie wsiąkała w nie podczas tynkowania. Na niektóre powierzchnie, np. płyty gipsowo-kartonowe, zaleca się położenie tynku wapiennego z wtopioną siatką z włókna szklanego. Ponadto podczas tynkowania temperatura nie może spaść poniżej 7^oC ani przekroczyć 30^oC. Tynk marokański możemy przygotować samodzielnie. Do wiadra (koniecznie z przykryciem) wsypujemy mieszankę wapna – hydratyzowane i hydrauliczne w proporcji 3:1. Dodajemy wypełniacz w w postaci piasku, popiołu lub pyłu marmurowego – podobno idealna proporcja wapna do piasku wynosi 1:1. Dolewamy czystej wody: na 1 kg masy od 0,15 do 0,5 l wody. Gdy przygotowujemy masę na ostatnią warstwę, możemy dodać barwnik (wymieszany oddzielnie z wodą). Barwnika dodajemy maksymalnie 5-10% – większa ilość może zmniejszyć wytrzymałość tynku. Całość dokładnie mieszamy i zamykamy pojemnik. Po odczekaniu odpowiedniej ilości czasu (nie ma precyzyjnie określonego czasu, po prostu musimy sprawdzać, mieszanka nie może stwardnieć)  należy zaprawę przemieszać i od razu nakładać. O wiele wygodniej jest użyć gotowego tynku marokańskiego – w sklepach dostępne są opakowania 2,5-, 5-, 6-, 10-, 12- i 26-kilogramowe. W takim przypadku przygotowanie tadelaktu polega na dokładnym wymieszaniu proszku z odpowiednią ilością zimnej wody (podana jest na opakowaniu), tak aby pozbyć się wszystkich grudek – zazwyczaj jest to 0,3-0,5 l wody na 1 kg proszku. Przygotowaną mieszankę odstawiamy na minimum 30 minut – informacje na ten temat także znajdują się na opakowaniu, niektórzy producenci zalecają odstawienie masy nawet na dobę (lub dłużej). Przed przystąpieniem do tynkowanie koniecznie zaprawę należy wymieszać – co ważne, musi ona zostać wykorzystana w ciągu 8-10 godzin.

Nakładanie tadelaktu

Metod nakładania tynku marokańskiego jest sporo. Jednak zazwyczaj pierwszą warstwę nakładamy gąbką (chociaż niektórzy sugerują używać stalowej pacy) – pozostawi po sobie chropowatą powierzchnię, idealną pod drugą warstwę. Grubość nałożonego tynku powinna być taka, by jedynie zakryć bazę, standardowo wynosi ok. 1-3 mm. Czynność powtarzamy raz lub dwa razy, dając każdej poprzedniej warstwie tylko częściowo wyschnąć – tak aby delikatne przyciśnięcie zostawiało lekkie wgniecenie, jednak przez przyklejania się do palca. Czas połowicznego schnięcia uzależniony jest od warunków (wilgotności i temperatury), ale zazwyczaj nie przekracza 12 godzin. Ostatnią warstwę (grubości także 1-3 mm) nakładamy stalową pacą – zapewni gładkie wykończenie tynku. Przy wilgotności 65% i temperaturze 20^oC typowy czas całkowitego schnięcia wynosi 24 godziny na 1 mm grubości tynku. Co ważne, daną warstwę na całej powierzchni należy położyć "na raz", nie wolno pozostawić ściany w połowie i dokończyć nakładanie tynku następnego dnia. Po nałożeniu ostatniej warstwy tynku i jej obeschnięciu na tyle, że masa nie przykleja się już do narzędzi, przystępujemy do wygładzania tynku – wykorzystujemy do tego celu pacę plastikową lub stalową. Następnym etapem jest polerowanie. Przystępujemy do niego, gdy jesteśmy już pewni, że tynk nie będzie lepił się do kamieni polerskich. Wykonujemy ruchy kuliste i zraszamy delikatnie tynk wodą. Do polerowania powinno używać się kamieni o twardości 7 w skali Mohsa – np. w Maroku używa się do tego gładkich kamieniu półszlachetnych takich jak agat, ametyst, bazalt czy kwarc. Po 12-24 godzinach możemy przystąpić do uszczelniania. Czarne mydło używane do uszczelniania tadelaktu i zabezpieczenia go przed działaniem wody przygotowywane jest z oliwy z czarnych oliwek z dodatkiem soli mineralnych – niektórzy twierdzą, że można użyć dowolnego mydła roślinnego. Mydło rozpuszczamy w wodzie i nanosimy na ścianę spryskiwaczem lub pędzlem. Jeśli używamy przezroczystego mydła, musimy poczekać, aż naniesiona warstwa będzie niewidoczna – wtedy przystępujemy do drugiego polerowania kamieniem. Gdy używamy czarnego mydła, które jest tłustsze, nie należy czekać, aż powierzchnia wyschnie, lecz polerować na mokro. Polerujemy małymi, okrągłymi ruchami, dociskając lekko do ściany. Po wypolerowaniu i wyschnięciu ścianę przecieramy kawałkiem materiału lub gąbką z nałożoną na nią torebką foliową – usuniemy w ten sposób resztki mydła. Po 2-3 dniach ponownie namydlamy i polerujemy powierzchnię, jednak polerujemy już wyłącznie gąbką z foliówką (nie wykorzystujemy kamieni, aby nie uszkodzić tynku). Proces ten należy powtórzyć minimum dwukrotnie – im więcej razy, tym lepiej.

zdjęcie tytułowe: Budwell Creations