Zasady odprowadzania i oczyszczania ścieków reguluje ustawa o zbiorowym odprowadzaniu ścieków Wg zapisów ustawy odprowadzanie ścieków odbywa się na podstawie pisemnej umowy o odprowadzanie ścieków zawartej między przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług. Zakazuje również wprowadzania ścieków opadowych i wód drenażowych do kanalizacji sanitarnej. W sytuacji gdy gmina wybuduje sieć kanalizacji sanitarnej, realizację budowy przyłączy do sieci zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci. Jedyną formą uczestnictwa finansowego właścicieli nieruchomości w budowie sieci kanalizacyjnej jest wnoszenie na rzecz gminy opłaty adiacenckiej dotyczącej właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości, których wartość wzrosła na w skutek budowy urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.
Przyłącze kanalizacyjne kończy się na granicy nieruchomości gruntowej. Odcinek przewodu kanalizacyjnego łączący instalację kanalizacyjną odbiorcy z istniejącą siecią kanalizacyjną, w części leżącej poza granicą przyłączanej nieruchomości gruntowej, nie jest przyłączem, tylko urządzeniem kanalizacyjnym. Sfinansowanie budowy sieci kanalizacyjnej do granic nieruchomości odbiorcy lub do położonej na niej studzienki obciąża przedsiębiorstwo.
Sieć kanalizacyjna należy najczęściej do zakładu komunalnego gminy. Rodzaj istniejącej sieci i zasady przyłączenia się do niej określają uchwały rady gminy.
Jeśli przyłączamy się do kanalizacji bytowo-gospodarczej, to można do niej odprowadzać tylko ścieki bytowo-gospodarcze. Deszczówka i woda z drenażu powinny być odprowadzane do gruntu.
Jeżeli przyłączamy się do kanalizacji ogólnospławnej, to ścieki z domu i wody opadowe można odprowadzać jednym przykanalikiem.
Jeżeli przyłączamy się do kanalizacji rozdzielczej, która posiada osobne kanały bytowo-gospodarczy i deszczowy, to jednym przykanalikiem odprowadza się ścieki bytowo-gospodarcze do kanalizacji bytowo-gospodarczej, a osobnym wody deszczowe i gruntowe do kanału deszczowego.
Formalności związane z podłączeniem do istniejącej sieci kanalizacyjnej
Krok I - występujemy do miejscowego zakładu kanalizacji o wydanie warunków technicznych przyłączenia. W tym celu składamy:
- wniosek, w którym należy określić rodzaj ścieków i ich spodziewaną ilość,
- kserokopię dokumentu potwierdzającego prawo do nieruchomości,
- warunki zabudowy i zagospodarowania terenu wraz z mapą geodezyjną w skali 1:500
W ciągu miesiąca zakład powinien wydać warunki, w których określi miejsce włączenia do sieci oraz wymagania odnośnie do materiałów, z których mają być wybudowane przyłącza. Razem z warunkami dostaniemy projekt umowy o przyłączenie.
Krok II - po otrzymaniu warunków zlecamy uprawnionemu projektantowi wykonanie projektu przyłącza wraz z uzgodnieniem jego lokalizacji w ZUD czyli Zespole Uzgodnień Dokumentacji Projektowej. Gotowe projekt składamy w zakładzie kanalizacyjnym do uzgodnienia pod względem technicznym. W razie potrzeby uzgadniamy z lokalnym zarządcą drogi czasowe zajęcie pasa drogowego.
Krok III - na miesiąc przed planowanym rozpoczęciem robót zgłaszamy w starostwie zamiar budowy przyłącza. Składamy wniosek zgłoszeniowy, projekt przyłącza z uzgodnieniami i dokumenty potwierdzające prawo do działki. Jeśli urząd nie zgłosi sprzeciwu w ciągu 30 dni, to możemy przystąpić do wykonania przyłącza przez uprawnionego wykonawcę. W dzienniku budowy należy opisać budowę przyłącza. W celu dochodzenia swoich praw w przypadku niezgodnego z uzgodnieniami wykonania przyłącza konieczne jest podpisanie umowę o wykonanie prac i pełnienie nadzoru nad budową przyłączy.
Krok IV - po wykonaniu przyłącza ale przed jego zasypaniem przedstawiciel zakładu kanalizacyjnego musi przeprowadzić kontrolę przyłącza dokonać odbioru technicznego po zakończeniu robót. Po odebraniu przyłącza część od sieci do studzienki rewizyjnej na posesji staje się własnością zakładu. Za część instalacji na posesji odpowiada właściciel domu.
Krok VI - podpisujemy umowę o odprowadzanie ścieków.
Krok V - uprawniony geodeta wykonuje powykonawczą inwentaryzację geodezyjną zrealizowanego przyłącza.
.
Do czasu podłączenia nieruchomości do kanalizacji sanitarnej należy prowadzić prawidłową gospodarkę nieczystościami ciekłymi i przechowywać dowody potwierdzające wywóz nieczystości przez przedsiębiorcę posiadającego stosowne zezwolenia. Dokonując podłączenia do kanalizacji zbiornik szamba nie może pełnić funkcji studzienki rewizyjnej. Jednak po jego starannym wypłukaniu i dezynfekcji możemy go wykorzystać do gromadzenia deszczówki do podlewania ogrodu.
Wykonanie przyłącza kanalizacyjnego
Ścieki bytowo-gospodarcze mają stosunkowo wysoką temperaturę i przepływają rurami. Jednak warunki techniczne wyraźnie określają, że zewnętrzna instalacja kanalizacyjna musi być ułożona na głębokości 10-20 cm poniżej strefy przemarzania. Jej głębokość wynosi od 0,8 do 1,4 m i zależy od lokalnych warunków gruntowych i klimatycznych.
W celu zachowania optymalnego przepływu ścieków dla zabezpieczenia uzyskania minimalnej prędkości zapewniającej samooczyszczanie kanału rury muszą być ułożone z zachowanie spadku 2-3% w kierunku sieci kanalizacyjnej. Za duży spadek spowoduje powstawanie osadów ponieważ woda będzie miała większą szybkość spływu niż nieczystości stałe, które nie zostaną odpowiednio rozwodnione i będą zalegać w instalacji. Gdy różnica poziomów pomiędzy siecią kanalizacyjną a przyłączem do domu jest zbyt duża należy zastosować studzienkę pośrednią kaskadową z przepadem pionowym ścieków.
W celu kontroli i czyszczenia przewodów przykanalika i odpływowego montuje się na posesji studzienkę rewizyjną. Umieszcza się ją nie dalej niż 3-5 m od zewnętrznej sieci kanalizacyjnej i co najmniej 1,5 m od fundamentów domu.
Rury doprowadzające ścieki do kolektora kanalizacyjnego powinien mieć średnicę nie mniejszą niż przewód odpływowy wyprowadzony z budynku. Zazwyczaj stosuje rury o średnicy 160 mm gładkościenne z PVC-U ze ścianką litą jednorodną produkowane w procesie wytłaczania. Charakteryzują się one jednorodnym materiałem w przekroju rury, który podnosi ich żywotność w stosunku do rur Rury gładkościenne z PVC-U ze ścianką z rdzeniem spienionym, które są niejednorodne. Mają trzy warstwy, z których warstwa zewnętrzna i wewnętrzna ścianki rury jest materiałem jednorodnym, natomiast warstwa środkowa występuje jako PVC-U spienione. Identyfikacji poszczególnych typów rur można w łatwy sposób dokonać wizualnie – w przekroju poprzecznym rury na jej końcach, gdzie występuje fazowanie rura ta będzie miała różne odcienie barwy tworzywa.
Rury kanalizacji grawitacyjnej z PVC-U oferowane są w 3 klasach wytrzymałości, co odpowiada właściwej sztywności obwodowej i grubościom ścianek rur (wyrażonych w SDR). Wybór rury o odpowiedniej klasie sztywności obwodowej pozwala na dostosowanie systemu do różnych obciążeń statycznych i dynamicznych i zależy od głębokości posadowienia, rodzaju gruntu oraz obciążeń zewnętrznych na grunt wynikających np z ruchu pieszego lub samochodowego.
System kanalizacji zewnętrznej PVC-U posiada efektywny i bezpieczny system uszczelnień, który opiera się na prostych i funkcjonalnych połączeniach kielichowych z uszczelkami. Uszczelki są fabrycznie mocowane przez producenta w specjalnie wyprofilowanych rowkach kielichów. Wykonanie połączenia ułatwiają oznaczenie fabrycznie przygotowane przez Wavin fazowania bosego końca rury oraz oznaczenie głębokości wsunięcia. Uszczelki nie są fabrycznie smarowane środkiem poślizgowym. Smarowanie uszczelek powinno nastąpić na placu budowy tuż przed montażem środkiem poślizgowym zatwierdzone do stosowania do uszczelek gumowych i tworzyw.
Wykonanie wykopu i ułożenie rur
Poprawne układanie rur w wykopie ma kluczowe znaczenie dla trwałości rurociągów. Dzięki stosowaniu wysokich reżimów wykonania uzyskujemy korzyści takie jak:
- brak pustek,
- lepsza zdolność samooczyszczania przewodów,
- brak zatykania przewodów i konieczności częstego ich
- przepłukiwania,
- mniejsze wydatki na eksploatację,
- trwałość nawet ponad 100 lat.
Rury układa się na wcześniej przygotowanym podłożu. Wyrównane dno wykopu wypełnia się materiałem podsypki, którą następnie należy wyrównać w taki sposób, by jej górna powierzchnia była zgodna z projektowanym spadkiem rurociągu.
Warstwa sypkiego materiału podsypki o grubości 10 cm powinna być niezagęszczona dla swobodnego i lepszego ułożenia rur i ich połączeń kielichowych. Pozostawienie nierównej warstwy wyrównującej prowadzi do powstawania pustek oraz nierównego ułożenia dna przewodu.
Wykop zasypujemy równomiernie z równoczesnym wyrównywaniem, co jednocześnie przygotowuje wykop do pierwszego zagęszczenia. Wypełnianie wykopu bez zagęszczenia może spowodować przesunięcie przewodu i powstanie pustek. Obsypkę materiałem sypkim wykonujemy warstwami nie grubszymi niż 30 cm. Związane jest to z koniecznością dokładnego obsypania i zagęszczenia gruntu w tzw. pachwinach rury.
Prawidłowe zagęszczanie rozpoczyna się od ubijania nogami piasku wzdłuż przewodu, po czym następuje zagęszczanie maszynowe z boku.Wysokość obsypki nie powinna przekraczać ok. 50 cm powyżej wierzchu rury. Należy pamiętać, aby przy zagęszczeniu gruntu minimalna warstwa obsypki powyżej wierzchu rury przekraczała 20 cm. Wypełnianie wykopu należy kontynuować kolejnymi warstwami zasypki. Jeżeli projekt nie zakłada inaczej, zasypkę może stanowić grunt rodzimy. Dla zapewnienia prawidłowej pracy rurociągu materiał na podsypkę, obsypkę i zasypkę należy dobrać tak, aby uniknąć bezpośredniego oddziaływania ostrych krawędzi kamieni na rurę.
Układanie rur kanalizacji grawitacyjnej z PVC-U w warunkach zimowych jest możliwe, wymaga jednak uwzględnienia kilku ważnych aspektów:
- należy wyeliminować uderzenia mechaniczne podczas transportu, składowania, rozładunku i montażu rur,
- nie należy dopuszczać do powstawania w wykopie warstw śniegu lub zmarzliny,
- jako podsypki i obsypki należy używać gruntów niezamarzniętych i niezbrylonych,
- nie wolno zasypywać rur gruntem zrzucanym z dużej wysokości.
Zabezpieczenie przed cofaniem się ścieków.
Jeżeli odbiorniki ścieków położone są poniżej poziomu zalewania, wówczas stosujemy urządzenia przeciwzalewowe (zwane także zasuwami burzowymi lub klapami zwrotnymi). Urządzenia przeciwzalewowe pozwalają na odprowadzenie ścieków i zabezpieczają budynek przed zalaniem na skutek cofania się ścieków (tzw. przepływu zwrotnego) szczególnie z sieci kanalizacji ogólnospławnej na skutek ulewnych deszczy. Urządzenia te dodatkowo zabezpieczają przed nieprzyjemnymi zapachami z nieużytkowanych instalacji oraz przed przedostawaniem się gryzoni do budynków przez rury kanalizacyjne.
Urządzenia typ 0 – to urządzenia przeciwzalewowe do zabudowy na przewodach poziomych, wyposażone jedynie w mechanizm samoczynnego zamknięcia (klapka),
Urządzenia typ 1 – to urządzenia przeciwzalewowe do zabudowy na przewodach poziomych, wyposażone w mechanizm samoczynnego zamknięcia (klapka) i mechanizm awaryjnego zamknięcia (dźwignia ręczna),
Urządzenia typ 2 – to urządzenia przeciwzalewowe do zabudowy na przewodach poziomych, wyposażone w dwa mechanizmy samoczynnego zamknięcia (klapki) i mechanizm awaryjnego zamknięcia (np. dźwignia ręczna).
Zasuwy końcowe posiadają opatentowane rozwiązanie uszczelki z mosiężnym pierścieniem blokującym, który zabezpiecza przed przypadkowym zsunięciem uszczelki. Zasuwy końcowe oferowane przez Wavin mogą zostać wykorzystane na kilka sposobów:
- Jako automatyczne zabezpieczenie awaryjne na dopływie grawitacyjnym w przepompowniach przydomowych lub przydomowych oczyszczalniach ścieków. W przypadku awarii i spiętrzenia ścieków nie będą się one cofały do przewodów odprowadzających ścieki z budynku.
- W studzienkach zbiorczych, np. jako zabezpieczenie podłączenia drenażu opaskowego do studzienki zbiorczej, do której podłączone są również rury spustowe odprowadzające wodę z dachu.
- Na zakończeniu rur kanalizacyjnych odprowadzających ścieki sanitarne do zbiorników bezodpływowych lub wody opadowe do cieków wodnych (np. rowów, rzek).
Włączenie do istniejącej studzienki tworzywowej Wavin lub betonowej
Włączenie do istniejącej studzienki może być bezproblemowe, jeśli w trakcie wykonania sieci kanalizacyjnej przewidziane zostały króćce do podłączenia rur przyłączy. Wystarczy wówczas odkopać przygotowany punkt oraz zastąpić korek kanalizacyjny bosym końcem rury i kontynuować układanie rur aż do miejsca włączenia instalacji kanalizacji wewnętrznej. Rury układa się pod górę, czyli od odbiornika do najwyższego punktu. Również bardzo proste jest włączenie rur przyłącza do studzienki tworzywowej Wavin inspekcyjnej lub włazowej – nawet jeśli punkt włączenia nie został wcześniej przygotowany. Podłączenie wykonuje się za pomocą specjalnych kształtek, tzw. wkładek In situ. Włączenie do studzienki inspekcyjnej można wykonać praktycznie na dowolnym miejscu w rurze trzonowej, maksymalnie 4 m ponad kinetą.
Studzienki na przyłączach
W miejscach rozgraniczenia zakresu eksploatacji przez zakład wodociągowy, zwykle przy granicy działki, w przypadku dłuższych przyłączy oraz w przypadku zmian kierunku na przyłączach stosuje się studzienki inspekcyjne. Najczęściej można stosować studzienki tworzywowe Wavin o średnicach 315, 400 lub 425, składające się z kinety oraz z trzonowej rury karbowanej. Wysokość studzienki reguluje się przez przycięcie rury karbowanej.
W zależności od miejsca, w którym stosuje się studzienkę, jako jej przykrycie stosować można pokrywy lub włazy różnych klas. Na terenach zielonych, obszarach przydomowych, w miejscach nieobciążonych ruchem zastosowanie znajdują zwieńczenia klasy A15. W miejscach obciążonych ruchem samochodów osobowych stosuje się rozwiązanie klasy B125, a na jezdniach, gdzie jest zwiększony ruch samochodów ciężarowych i dostawczych, stosuje się rozwiązania klasy D400.
Zalecenia odnośnie czyszczenia rurociągów kanalizacji grawitacyjnej
Do usuwania niedrożności i skutecznego oczyszczania rur kanalizacyjnych z tworzyw sztucznych zaleca się stosowanie czyszczenia niskociśnieniowego z użyciem dużych ilości wody. Dzięki takiemu sposobowi czyszczenia z większą ilością wody ułatwione jest wypłukanie osadów, a czyszczenie następuje na całym obwodzie rurociągu. Minimalizowane jest również ryzyko uszkodzenia rur.